Een andere organisatie van de eerste lijn

Zorg & Gezondheid
Zorgverlener neemt documenten door

Een belangrijk aspect in de hervorming van de eerstelijnszorg is de totstandkoming van eerstelijnszones. Deze zones vervangen verschillende bovenlokale structuren.

Van een wildgroei aan structuren naar duidelijk afgebakende eerstelijnszones

De voorbije jaren groeide het aantal bovenlokale samenwerkings- of afstemmingsinitiatieven. Drie belangrijke gesubsidieerde structuren waren de Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL), de Geïntegreerde Diensten Thuisverzorging (GDT) en de Lokale Multidisciplinaire Netwerken (LMN). In deze bovenlokale initiatieven werd telkens maar een deel van het werkveld samengebracht en waren andere relevante partners niet betrokken. Hierdoor waren ze niet toereikend om echt te zorgen voor integratie of betere samenwerking tussen alle spelers in het zorg- en welzijnslandschap.

De subsidiëring van bovenstaande structuren wordt stopgezet. Ze worden vervangen en opgeslorpt door de nieuw ingerichte eerstelijnszones. Dit zijn afgebakende gebieden die een of meerdere gemeenten omhelzen. In totaal zijn er 60 zones: 59 in Vlaanderen en 1 in Brussel. Op de website van de Vlaamse Overheid kun je ontdekken onder welke eerstelijnszone jouw gemeente valt.

(Lees verder onder de kaart) 

De indeling in eerstelijnszones

De eerstelijnszones werden in het leven geroepen om het werk van lokale overheden en de aanbieders van zorg- en dienstverlening beter op elkaar af te stemmen. Om die intersectorale samenwerking te laten slagen, moeten alle partners die zorg verlenen op de eerste lijn, de zorggebruikers en hun mantelzorgers vertegenwoordigd zijn in de eerstelijnszone.

Zorgraden aan het roer

Elke eerstelijnszone wordt aangestuurd door een zorgraad. Dit is dé plek waar alle betrokkenen samenkomen. Zowel de aanbieders van zorg- en dienstverlening, de lokale besturen als de zorggebruikers en hun mantelzorgers zijn hier vertegenwoordigd. Met andere woorden: een cruciaal orgaan voor de realisatie en versterking van samenwerking en coördinatie. Het doel van de zorgraad is vraaggestuurde en integrale zorg en ondersteuning organiseren in de regio.

De zorgraden die momenteel actief zijn, hebben nog een voorlopig statuut. In de loop van 2020 kunnen ze een aanvraag indienen om erkend te worden als definitieve zorgraad. Na die erkenning kunnen ze hun definitieve opdrachten aanvatten. Deze opdrachten situeren zich op 4 niveaus:

  1. De zorgraad moet ondersteuning aanbieden bij de coördinatie van de individuele zorg voor de persoon met een zorg- en ondersteuningsnood. De zorgraad moet dus zorgen voor de realisatie van interdisciplinaire samenwerking. De persoon met een zorg- of ondersteuningsnood en zijn mantelzorgers zijn hierbij volwaardige partners.
  2. De zorgraad moet zorgen voor informele en buurtgerichte zorg door het lokaal sociaal beleid en het Geïntegreerd Breed Onthaal te ondersteunen en de samenwerking tussen professionele zorgverleners en mantelzorgers te stimuleren.
  3. De zorgraad is verantwoordelijk voor een goede afstemming van vraag en aanbod binnen de eerstelijnszone. Ook signalen oppikken en oplossingen voorstellen behoort tot de taken van de zorgraad op dit niveau.
  4. De zorgraad heeft ten slotte ook taken op het regionaal en Vlaams niveau. Naast overleg binnen de regionale zorgplatformen, dient de zorgraad ook mee te werken aan het Vlaams welzijns- en gezondheidsbeleid.

Regionale zorgplatformen

Afstemming tussen de eerstelijnszorg en de meer gespecialiseerde zorg op de tweede en derde lijn, is voorzien op het regionale niveau. Op dit niveau zullen 14 regionale zorgplatformen ingericht worden die de fora moeten worden voor samenwerking en uitwisseling tussen de verschillende partners.

(Lees verder onder de kaart)

kaart indeling regionale zorgzones

Naast vertegenwoordigers van de zorgraden uit de regio, worden ook andere partners uitgenodigd om te participeren aan de regionale zorgplatformen. Het gaat om regionale spelers als de logo’s, expertisecentra dementie, geestelijke gezondheidsnetwerken en palliatieve netwerken. Ten slotte moeten ook gebruikersverenigingen de kans krijgen om deel te nemen aan het zorgplatform.

De werking van de regionale zorgplatformen krijgt momenteel nog volop vorm. De zorgplatformen die vandaag al bestaan zijn proefprojecten waarin tot eind 2020 geëxperimenteerd en gereflecteerd kan worden. De zoektocht naar de ideale samenstelling, optimale werking en duidelijke afbakening van opdrachten is nog volop bezig.

Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn

Voor de volledigheid geven we ook mee dat de Vlaamse overheid in 2019 het Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn, kortweg VIVEL, erkende als partnerorganisatie voor de eerste lijn. Momenteel is het ondersteunen van de zorgraden de belangrijkste opdracht van VIVEL. Na verloop van tijd zullen ook andere opdrachten zoals het stimuleren van innovatie en het adviseren aan de Vlaamse overheid op het voorplan komen.

Plaats een reactie

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.