De laatste jaren zijn er heel wat lokale ouderenraden aan hervormingstrajecten bezig. Ze willen een duidelijker doel, ze zijn op zoek naar erkenning en bevestiging van hun lokaal bestuur, of ze hebben nood aan nieuw bloed. Ook de Gentse Ouderenraad (vroeger Stedelijke Seniorenraad) voelde een vernieuwingsnood en startte een hervormingstraject op. Luc Van de Velde en Doris Curio, voorzitter en ondervoorzitter van de Gentse ouderenraad, leggen ons uit hoe dat traject verlopen is.
Waarom had de raad nood aan vernieuwing?
“De hervorming van onze ouderenraad kwam er op vraag van de bevoegde schepenen en ambtenaren. De reden? In het kader van het participatiebeleid wilde het lokaal bestuur de Gentse adviesraden versterken en breder opentrekken, om zo meer inwoners te bereiken die niet per se lid zijn van een seniorenvereniging. Die verenigingen weten wat leeft bij de oudere inwoners, dus hun deelname aan de ouderenraad is erg relevant. Maar door de raden te hervormen hoopte het bestuur dat de raad echt àlle Gentse ouderen zou kunnen vertegenwoordigen. Bijvoorbeeld ook jongere ouderen, bewoners van woonzorgcentra of ouderen met een migratieachtergrond. Een visie die ook de raad zelf heel erg steunde.”
De hervorming wilde de raad dus vooral opentrekken. Zijn er nog doelen?
“Onze ouderenraad heeft zes afdelingen, ook wel lokale ouderenraden genoemd. Want de stad kent heel wat vroegere deelgemeenten en wijken. Die Gentse wijken zijn heel divers. In de ene wijk leven vooral hooggeschoolde ouderen, in een andere wijk leven veel inwoners met een migratieachtergrond. Of inwoners met een financiële kwetsbaarheid. Het doel van de lokale raden is de noden van ouderen in al die wijken capteren, en ze doorspelen naar de overkoepelende Gentse Ouderenraad. Maar dat gebeurt te weinig. Door te hervormen willen we die lokale ouderenraden weer in hun waarde zetten, en ervoor zorgen dat alle plaatselijke noden en behoeften moeiteloos doorstromen.”
Het doel van de lokale raden? De noden van ouderen in al die wijken capteren, en ze doorspelen naar de overkoepelende Gentse Ouderenraad.
“In Gent zijn er ook elf lokale dienstencentra, verspreid over de stad. Die dienstencentra leveren uitstekend werk en ze bereiken heel wat ouderen. Maar het jammere is dat de lokale ouderenraden en de dienstencentra nog te weinig contact hebben met elkaar. We willen dat contact verbeteren en meer gaan samenwerken.”
De hervorming kwam er op vraag van het lokaal bestuur. Steunden lokale beleidsmakers het proces ook?
“Ja. De stad schakelde een externe consultant in, die ons doorheen het proces begeleidde. Samen met de consultant volgden we drie workshops om te kijken wat er precies aan de ouderenraad moest veranderen. Die workshops vormden uiteindelijk de basis van ons hervormingstraject. De schepen van participatie en de schepen ouderenbeleid hebben dat hele denkproces meegevolgd en ondersteund.”
“In het verdere proces bepaalden we onze nieuwe vorm. We beslisten om de naam van de raad te veranderen. De raad heette oorspronkelijk de Stedelijke Seniorenraad, en nu de Gentse Ouderenraad. We schaften ook onze oude structuur af. Er is geen algemene vergadering met vaste leden meer. In plaats daarvan organiseren we open vergaderingen, waarop alle Gentse ouderen welkom zijn. We hebben een bestuur met een coördinatieteam dat het reilen en zeilen van de raad bepaalt. Daarin zetelen in de eerste plaats afgevaardigden van de zes lokale ouderenraden. Ook de erkende ouderenverenigingen kunnen een vertegenwoordiger sturen. En we werken met tijdelijke én permanente themagroepen. Daar kunnen zowel experten als geïnteresseerde inwoners deel van uitmaken.”
“Vroeger moesten leden van de raad minstens 55 jaar zijn, maar die leeftijdsgrens hebben we geschrapt. Spreekt de lokale ouderenraad jou aan en ben je inwoner van de wijk? Dan ben je welkom. Ook vrijwilligers, actief in de ouderensector, kunnen deel uitmaken van de raad. Zo hopen we de banden met lokale dienstencentra, buurtorganisaties en woonzorgcentra te versterken.”
Is de Gentse raad officieel erkend?
“Ja. Vroeger hadden we statuten, een huishoudelijk reglement en nog een aparte afsprakennota. De stad maakte daar komaf mee. Er is nu een uitgebreid reglement waarin doel en werking van de ouderenraad staan uitgelegd. Dat reglement werd goedgekeurd door de gemeenteraad.”
“We werken goed samen met de diensten van de stad. Enkele ambtenaren zorgen voor logistieke en inhoudelijke ondersteuning. De schepen ouderenbeleid en de schepen participatie worden op elke bestuursvergadering van de Gentse Ouderenraad uitgenodigd. Ook met een aantal andere adviesraden steken we vaak de koppen bijeen.”
“Gent heeft elf adviesraden, vier daarvan richten zich tot een specifieke doelgroep. Zo is er de jeugdraad, de raad voor mensen met een beperking, de raad voor etnisch-culturele diversiteit en de ouderenraad. Als doelgroepgerichte raden werken we regelmatig samen, want veel thema’s zijn voor alle vier onze doelgroepen belangrijk. We schreven al een gezamenlijk advies rond wonen. Ook toegankelijkheid en mobiliteit zijn thema’s die ons alle vier aanbelangen. De stad moedigt trouwens àlle adviesraden aan om samen te werken.”
De doelgroepgerichte raden werken regelmatig samen, want veel thema’s zijn voor al onze doelgroepen belangrijk.
Wat is het doel van de Gentse ouderenraad?
“In de eerste plaats verlenen we advies aan het stadsbestuur, maar we kunnen ook activiteiten organiseren. De verbindende en culturele activiteiten laten we over aan ouderenverenigingen. Maar we willen bijvoorbeeld wel vormingen en infosessies organiseren voor oudere inwoners, of enquêtes opstellen en afnemen om inzicht te krijgen in wat leeft bij de doelgroep. Zo hebben we bij de Gentse ouderen inspiratie opgedaan om een memorandum te schrijven als leidraad voor het nieuwe stadsbestuur vanaf 2025.”
“We willen ook oudere inwoners met elkaar én met organisaties in de wijken verbinden. We willen samenwerken met ouderenverenigingen, lokale dienstencentra en woonzorgcentra. We willen de handen in elkaar slaan met buurtcomités, sportclubs en plaatselijke verenigingen. Door de band met die lokale initiatieven te versterken, hopen we heel wat ouderen te enthousiasmeren om deel uit te maken van een lokale raad of een themagroep, of om langs te komen op een open vergadering.”
“We hebben ondervonden dat, wanneer we zelf actief inzetten op het schrijven van adviezen, de stad ons sneller aanspreekt. Over elke beleidsnota die ouderen aanbelangt, geven we bijvoorbeeld sowieso een advies. We onderwerpen de nota aan een ‘ouderentoets’. Het resultaat is dat de stad ons steeds vaker betrekt in de ontwerpfase van heel wat projecten, zodat we onze visie erop al tijdens het proces kunnen geven. Doordat we vaak spontaan advies geven, begrijpt de stad nóg beter hoeveel beslissingen een effect hebben op oudere inwoners. We hebben dus ervaren dat wie zelf uit z’n kot komt, gezien en erkend wordt.”