Aanspreekpunt, bruggenbouwer of manusje-van-alles? Rol van lokale ouderenconsulent onder de loep

Werking ouderenraden
Drie vrouwen en een man aan een tafel lezen documenten

In heel wat gemeenten is er een ambtenaar actief die verantwoordelijk is voor de opvolging van het lokaal ouderenbeleid. Er zijn verschillende titels in omloop: ouderenconsulent, ouderenbeleidsmedewerker, ouderenbeleidscoördinator, deskundige ouderenwelzijn of adviseur thuis- en ouderenzorg, … en ook het takenpakket van deze gemeentelijke krachten verschilt van gemeente tot gemeente.

In al die verscheidenheid gingen we op zoek naar hun rol in het lokale ouderenbeleid. De Vlaamse Ouderenraad en VVSG bevroegen de ambtenaren zelf over hun functie en profiel. Tegelijkertijd polsten we bij lokale ouderenraden naar hun verwachtingen ten aanzien van hun ondersteunende ambtenaar.

Aan de enquête namen 65 ambtenaren en 77 lokale ouderenraden deel. Hieronder lichten we de resultaten toe.

 

3 boeiende rollen

Vaak zijn deze ambtenaren manusjes-van-alles, ze combineren verschillende taken. We focussen hier op de drie rollen die het vaakst aangehaald werden.

Beleidsmedewerker

?

voorbereiding, opvolging en uitvoering van het gemeentelijk ouderenbeleid

organiseren en stimuleren van allerlei initiatieven voor ouderen

aanspreekpunt voor ouderen

Verbindingspersoon

zorgt voor verbinding tussen:



de lokale ouderenraad,

het gemeentebestuur,

de verschillende stadsdiensten,

andere adviesraden

en een breed scala aan verenigingen

Secretaris

opmaken van de agenda,

versturen van de uitnodigingen,

zorgen voor verslaggeving

neutrale partner en inhoudelijk

klankbord i.f.v. de beleidsbeïnvloedende opdracht van de lokale ouderenraad

 ?

Inspraak en participatie zijn de rode draden binnen het beleid. Als ambtenaar doe ik inspanningen om ouderen te bereiken en hun stem mee te nemen in de beleidsvoorbereiding en –uitvoering. - ambtenaar

                  ? 

 ?

Het ouderenbeleid is sterk versnipperd over de verschillende domeinen: wonen, zorg, mobiliteit, sport,… Om een inclusief beleid te vormen zijn bruggenbouwers noodzakelijk. - lokale ouderenraad

 ?

De ambtenaar doet zijn zeg, maar wij nemen uiteindelijk de beslissingen. - lokale ouderenraad





 

▼                                                                                  ▼                                                                                       ▼

Spanningsveld

Als de beleidslijnen die het gemeentebestuur uittekent niet rijmen met de signalen en eisen van de lokale ouderen(raad), komt de ambtenaar in een moeilijke positie terecht. De combinatie van rollen en verantwoordelijkheden kan zo tot gespannen situaties leiden.

 

Een belangrijke schakel in de gemeente

+ Draagkracht

ondersteunende kracht voor de lokale ouderenraad, zowel op inhoudelijk als praktisch vlak
+ Ankerpunt

vast aanspreekpunt in de gemeente
+ Continuïteit

constante schakel die signalen kan doorspelen van ouderen naar het beleid en omgekeerd

?

Het is belangrijk dat er in iedere gemeente iemand is die oprecht begaan is met ouderen. Die bereid is om de ouderen wegwijs te maken en naar hun noden te luisteren.  - lokale ouderenraad

Een profielomschrijving

De bevraging leert ons dat het profiel van deze ambtenaren zeer divers is.

Uiteenlopende profielen Focus Kennis & vaardigheden

 ? Maatschappelijk werkers

 ? Deskundigen

 ? Diensthoofden

 ? Administratief medewerkers

1/5 voltijdse focus op ouderen

4/5 gecombineerde jobinhoud

Focus ambtenaar

 ? Empathie & betrokkenheid

 ? Organisatorisch talent

 ? Netwerker

 ? Kennis van het lokaal ouderenbeleid

 

Nieuwe decreten brengen uitdagingen en kansen met zich mee

De decreten lokaal bestuur en lokaal sociaal beleid brengen veranderingen met zich mee. Welke perspectieven leven er?

Ambtenaren moeten op een andere manier werken en/of nieuwe taken opnemen. De vraag leeft of er voldoende aandacht naar de opvolging van het lokaal ouderenbeleid zal kunnen gaan.

?

De tijd zal moeten uitwijzen of het sociaal beleid heeft moeten inboeten in de afweging tegen andere beleidsdomeinen. - ambtenaar

De integratie van het OCMW in de gemeente biedt kansen voor een betere coördinatie tussen de vele beleidsdomeinen die het lokaal ouderenbeleid omhelst.

?

Ouderenbeleid zat bij ons vroeger in het hokje OCMW. Dankzij de integratie met de stad raken we stilaan van dit label af, wat een aantal voordelen oplevert.  - ambtenaar



De nieuwe decreten creëren nieuwe mogelijkheden tot samenwerkingen binnen de gemeente. Zowel de ambtenaren als de lokale ouderenraden hopen dat hier werkelijk op ingezet zal kunnen worden.

?

De nieuwe decreten betekenen voor ons extra uitdagingen die we met plezier willen aangaan. Buurtgerichte zorg, wijkgericht en mobiel werken, oog voor de meest kwetsbaren… We willen ons omringen door mensen die mee aan de kar willen trekken. - ambtenaar

 

Hoe zit het in jouw gemeente?

We zijn benieuwd naar jouw ervaringen! Je kan ze delen via het reactieformulier hieronder.

Reacties

In 2009 slaagde ik op 50 jarige leeftijd met onderscheiding in seniorenconsulten opleiding. Na jaren als directiesecretaresse een droom om in het beleid te fungeren als seniorenconsulent. Resultaat....moed opgegeven en stempel al jaren. Ofwel geen vacatures, ofwel was mijn nieuwe diploma niet toerijkend, ofwel ervaring te weinig voor hoge eisen....etc etc. Dikwijls aan examens deelgenomen...maar telkens voordeel aan een maatschappelijk werker gegeven.
Ben nu zelf officieel senior.

Rosemarie - 21 februari 2020 | 18:04

Dag Rosemarie, bedankt voor je reactie. Jammer om te horen dat je die droomjob niet te pakken hebt gekregen. Misschien zijn de kennis en inzichten uit je opleiding wel dankbaar om je te engageren in de lokale ouderenraad van jouw gemeente?

Justine Rooze - 24 februari 2020 | 12:59

Dag Rosemarie, ik heb in 2015, na mijn brugpensioen, ook nog de opleiding voor seniorenconsulent met grote onderscheiding gehaald. Ik vond het een super goede opleiding waar ik heel veel aan gehad heb en nog steeds heb. Voor mij was het enkel uit interesse in het ouderenbeleid. Ik was de 2de oudste van mijn jaar m.a.w. vele jongere studenten wilden met dat diploma aan de slag. Vermits je afstudeerde met een HBO5 diploma en dus geen bachelor was het heel moeilijk voor mijn jongere studiegenoten om werk te vinden. Bij mijn weten zijn er van mijn afstudeerjaar van ongeveer 20 studenten slechts één of twee die werk gevonden hebben als seniorenconsulent. Een bedroevend resultaat als je enerzijds ziet hoeveel werk en inzet er in de studies kroop en anderzijds zijn er nog zo veel gemeenten zonder een seniorenambtenaar. Nochtans is die studierichting in het leven geroepen met dat doel voor ogen en met de bedoeling om de gemeenten te subsidiëren voor een seniorenconsulent! dat idee heeft het echter nooit gehaald.
Maar zoals Justine zegt: je kunt als vrijwilliger ook heel veel doen. Ik ben intussen voorzitter van onze ouderenadviesraad, ben ondervoorzitter van het regionaal platform ouderenbeleidsparticipatie (RPO Leuven), zit in de interregionale stuurgroep ouderenbeleidsparticipatie (ISO Vlaams-Brabant) en ik zetel in de Commissie Welzijn, gezondheid en Zorg van de Vlaamse Ouderenraad. Ik geef lezingen over 'Voorafgaande Zorgplanning en de Zorgvolmacht', geef vormingen voor de Vlaamse Ouderenraad o.a. over 'dementievriendelijke gemeente'...en ik kan nog een tijdje doorgaan.
Ik zou zeggen: ga er voor! inzetten van je kennis en expertise is belangrijk nu de vergrijzing zo toeneemt. Veel succes!

Nele De Win - 27 februari 2020 | 12:08

Beste Nele,

Fijn te lezen dat jij hetzelfde hebt ervaren bij de studies en erna. In mijn gemeente is er ook geen seniorenambtenaar. Vrijwilligerswerk komt binnenkort misschien ergens aan de orde....
Maar voor mij is plots ook nog eens mijn pensioenleeftijd verhoogd en veranderde het plaatje wat mijn echtgenoot en ik voor ogen hadden als hij met pensioen ging. Ik zit ik dus nog even beperkt met alle regelgevingen, controles en toelatingen als oudere werkloze.
In ieder geval, dank voor je bemoedigende woorden en me te laten weten dat er misschien nog iets valt te ondernemen met wat we geleerd hebben.

Rosemarie - 27 februari 2020 | 14:11

Mocht je meer uitleg willen over mogelijkheden dan wil ik je graag informeren. Je ziet maar?

Nele De Win - 28 februari 2020 | 19:38

Wij 'Seniorenconsulenten', zijn specifiek opgeleid wat betreft ouderen, maar maatschappelijk- en sociaal werkers krijgen deze functies toegewezen. Bij veel mensen is dit beroep ongekend.

REGINA LAPON - 21 februari 2020 | 20:00

Dag Regina, bedankt voor je reactie. De opleiding tot seniorenconsulent biedt inderdaad een heel dankbare achtergrond om in de praktijk aan de slag te gaan. In heel wat gemeenten combineert de ambtenaar verschillende functies en takenpakketten, misschien speelt dat mee in de toewijzing van de job aan maatschappelijk en sociaal werkers? Dit gezegd zijnde vinden we het natuurlijk wel jammer dat verschillende opgeleide seniorenconsulenten blijkbaar onvoldoende kansen krijgen om zich te bewijzen in de praktijk.

Justine Rooze - 24 februari 2020 | 12:59

Na een gesprek met Els Messelis kan ik je nog het volgende meegeven:

De opleiding tot seniorenconsulent bestaat momenteel niet meer, maar bood inderdaad een heel dankbare achtergrond om in de praktijk aan de slag te gaan. De opleiding stond open voor personen die reeds een bachelordiploma behaald hebben, maar dit was geen vereiste, ook personen zonder bachelordiploma konden instromen. Na de opleiding botsten studenten zonder bachelordiploma echter vaak op het feit dat OCMW's en gemeenten een diplomavereiste hanteren. Het is uiteraard jammer dat zij op voorhand uitgesloten werden en zo onvoldoende kansen kregen om in de praktijk aan de slag te gaan.

Justine Rooze - 10 maart 2020 | 15:32

In onze gemeente Haacht hebben we jammer genoeg geen seniorenconsulent. We hebben wel een schepen van senioren en een ambtenaar voor senioren. Deze laatste regelt enkele activiteiten per jaar zoals daguitstap, deelname aan Schlagerfestival, jubilarissenviering,.. Verder neemt ze deel aan de Haachtse Ouderenadviesraad (HOAR) Ze verspreid het verslag van de HOAR dat in hoofdzaak is opgemaakt door mezelf als voorzitter van de HOAR. Ze helpt met praktische ondersteuning bij de organisatie van onze seniorenmaand november en onze seniorenbeurs. Ze is helemaal niet bezig met ouderenbeleid en heeft daar ook geen enkele affiniteit mee. Zelf ben ik gepensioneerd en heb ik het HBO5 diploma van seniorenconsulent. Ik constateer tot mijn spijt en frustratie dat we in Haacht heel wat hiaten vertonen op het vlak van ouderenBELEID! Als vrijwilliger heb je natuurlijk je beperkingen.

Nele De Win - 24 februari 2020 | 11:11

Dag Nele, bedankt voor je reactie. Er bestaat inderdaad een spectrum aan titels en profielen. In sommige gemeenten is de ambtenaar wel bezig met ouderenbeleid, ook al plakt de titel ‘seniorenconsulent’ niet op zijn functie. In andere gemeenten zorgt de ambtenaar voornamelijk voor praktische ondersteuning. Wat de ambtenaar in Haacht betreft, heb je duidelijk nog een aantal bijkomende verwachtingen die momenteel niet ingevuld worden. Misschien kan de ouderenraad het gesprek met de ambtenaar en de schepen aangaan en de hiaten uitklaren? Of misschien zelfs grond voor een advies aan het stadsbestuur?

Justine Rooze - 24 februari 2020 | 12:35

Plaats een reactie

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.