1 op de 7 Vlaamse 65-plussers ervaart beperkte sociale steun. Dit betekent dat ze weinig of niet kunnen rekenen op personen in hun nabije omgeving wanneer ze met zware problemen geconfronteerd worden. Er is zo goed als niemand in hun omgeving die interesse heeft voor wat ze doen. Ze vinden het bovendien erg moeilijk om praktische hulp van buren te krijgen.
Een sociaal netwerk is echter van cruciaal belang voor je welbevinden, zeker als je ouder wordt. Mensen rondom jou op wie je kan rekenen, maken dat je het gevoel hebt ‘erbij te horen’. Bovendien kan je op dit netwerk beroep doen wanneer je steun nodig hebt, wanneer je met problemen, ziekte, … geconfronteerd wordt.
(H)echt Arendonk is een lokaal initiatief binnen de gemeente Arendonk dat inzet op het versterken van sociale netwerken rond kwetsbare ouderen.
Een hecht netwerk
(H)echt Arendonk startte in 2014 en groeide gestaag naar een stevig netwerk van een 90-tal deelnemers. (H)echt Arendonk is een diverse groep van jong en oud, vrouwen en mannen, met elk hun achtergrond en verhaal.
Binnen deze groep worden activiteiten georganiseerd, uitstapjes, groepsbijeenkomsten, kerstfeestjes, lezingen, … Alles wat leeft in de groep, krijgt vorm door de deelnemers zelf.
De uitvalsbasis van (H)echt Arendonk is een lokaaltje verbonden aan het Sociaal Huis. De deelnemers organiseren er zelf verschillende activiteiten, ontmoetingsmomenten, workshops, … Maar (H)echt Arendonk is meer dan dat. (H)echt Arendonk is een netwerk van mensen die er zijn voor elkaar. Ook buiten de ontmoetingsmomenten vinden deelnemers elkaar in gemeenschappelijke interesses. Een 'vliegende equipe' van geëngageerde deelnemers vangt signalen op. Wanneer een deelnemer het moeilijker heeft of al even niet gezien is, komt de 'vliegende equipe' in actie. Ze polsen eens hoe het is, luisteren naar het verhaal van de deelnemer, kortom, ze zijn er voor elkaar. Binnen de groep ontstond ook het idee van een tijdschriftje voor de deelnemers dat ondertussen twee maal per jaar uitkomt. De redactieraad, een geëngageerde groep van deelnemers, bundelt in het tijdschrift vraag en aanbod, activiteiten, leuke weetjes, …
Wederzijdse steun
Wederzijdse steun, daar gaat het om binnen (H)echt Arendonk. Deelnemers worden niet alleen aangesproken op wat ze nodig hebben, maar ook op wat ze te bieden hebben, wat ze graag doen en kunnen betekenen voor anderen. Wanneer je kan geven, stijgt immers je gevoel van eigenwaarde: je voelt dat je iets betekent voor anderen en dat geeft een fijn gevoel.
Maar die wederzijdse steun betekent niet 'voor wat, hoort wat'. Wanneer Jos een uurtje is komen helpen in de tuin van Julia omdat ze niet meer goed te been is, betekent dit niet dat Julia Jos een uurtje terug moet helpen. Daar gaat het niet om. Een welgemeende dankjewel of een kopje koffie volstaan vaak. En misschien is het voor Jos minstens even belangrijk om achteraf nog even een fijne babbel te kunnen doen met Julia, een luisterend oor te hebben.
Of zoals één van de deelnemers het uitdrukte: “Ik deed al van alles: het gras afrijden, een kip slachten, het peil van mazoutketels meten, klussen … maar ik krijg er waardering voor terug, en dat is het belangrijkste. Ik wil iets betekenen voor anderen. Ik moet daar verder niks voor terug hebben. Een tas koffie of een koek is al genoeg. Hoe ouder je wordt, hoe meer je mensen rondom je nodig hebt.”
Het kleine helpen
Kortom, het zit in de kleine dingen. Een luisterend oor zijn voor elkaar, weten dat er iemand een oogje in het zeil houdt, iemand die je was doet als je bijvoorbeeld even in het ziekenhuis belandt, … maar ook samen fijne uitstapjes maken: er zijn voor elkaar.
Dit 'kleine helpen' is goud waard. Het maakt dat mensen het gevoel hebben ‘erbij te horen’.
Brugfiguur
Centrale spilfiguur van (H)echt Arendonk is de ouderenbeleidscoördinator Karine Soenen. Als professionele kracht heeft ze een ondersteunende en faciliterende rol. Ze is een brugfiguur: een brug tussen deelnemers onderling en deelnemers en de buitenwereld. Wanneer er een conflict is, neemt ze een bemiddelende rol op. Ook wanneer deelnemers een vraag hebben over bijvoorbeeld poetshulp kan ze makkelijk de juiste informatie doorgeven.
Ook met andere organisaties ontstaan er vanuit (H)echt Arendonk verbindingen. Zo werkt (H)echt Arendonk samen met Talander, een werk- en woonplek voor jongvolwassenen met een beperking en Route 11, een centrum dat dagtherapie aanbiedt aan volwassenen met psychische moeilijkheden.
Co-creatie
Deze professionele ondersteuning is cruciaal voor het welslagen van het initiatief. Dit betekent echter niet dat de professional alle touwtjes in handen heeft en alles aanstuurt. (H)echt Arendonk is een initiatief dat samen met de deelnemers gerealiseerd wordt. Co-creatie is daarbij het sleutelwoord.
Het initiatief krijgt ook steeds vorm met en door deelnemers. Zo groeide er bijvoorbeeld een initiatief rond rouwverwerking vanuit een nood die leefde in de groep. Ook ontstond er spontaan een 'kaartjesclub' die elke deelnemer op zijn verjaardag een mooi, zelfgemaakt kaartje bezorgt. De kerngroep, bestaande uit de professional en enkele deelnemers, vormt het sturende orgaan van (H)echt Arendonk dat een ondersteunende en verbindende rol heeft.
Samengevat, de eindbestemming is duidelijk, namelijk de netwerken rond kwetsbare ouderen versterken. De weg er naartoe wordt steeds samen bewandeld. En ook al kronkelt die weg mogelijk even, is er al eens een omweggetje nodig, is er soms een put in de weg of kan iemand even niet volgen, het netwerk zorgt ervoor dat iedereen samen mee op pad kan gaan.
Meer informatie
Op www.hechtarendonk.be lees je meer over het initiatief. Naar aanleiding van (H)echt Arendonk verscheen onlangs het denk- en doeboek ‘Het kleine helpen. Bouwen aan buurtnetwerken rond ouderen’ te verkrijgen bij uitgeverij Politeia.
Leen Heylen, Vonk3, Thomas More
Karine Soenen, Sociaal Huis Arendonk
Martine Coppieters, Vormingplus Kempen
