Alfonso geeft twee dames uitleg tijdens een digihelper-sessie
Videobellen met je (klein)kinderen. Whatsapp-berichten sturen naar vrienden. Je bankzaken digitaal regelen. Digitale toepassingen bieden heel wat mogelijkheden en kunnen ieders levenskwaliteit verbeteren. Maar wie digitaal actief is, kan ook op heel wat problemen botsen.
Gelukkig zijn er steeds meer digihelpers bij wie je met die problemen terechtkan. Een digihelper is een vrijwilliger of een professional die je helpt met digitale vragen of problemen of die je doorverwijst naar iemand die je kan helpen. Ook wie minder digitaal vaardig is, kan op die manier blijven participeren in deze steeds digitaler wordende samenleving. De Vlaamse Ouderenraad ging in gesprek met Mediawijs over het doel van de digihelpers, en met Alfonso (70), een digitale vrijwilliger.
Mediawijs ondersteunt (organisaties met) digihelpers
Wat betekent digitale inclusie voor jou?
Alenka Le Compte, medewerker digitale inclusie bij Mediawijs: “Er bestaan vandaag tal van projecten die mensen in een kwetsbare situatie digitaal willen ondersteunen. Denk maar aan een bibliotheek die computers ter beschikking stelt, of een lokaal dienstencentrum dat workshops rond digitalisering organiseert. Maar een samenleving die inzet op digitale inclusie, moet meer doen dan enkel inzetten op de toegang tot internet en op het aanleren van digitale vaardigheden. Zo moet er ook aandacht zijn voor ‘inclusion by design’. Dat houdt in dat websites en apps gebruiksvriendelijk zijn ontworpen. Ook het uitbouwen van een ondersteuningsnetwerk voor mensen die met vragen zitten of op bepaalde problemen botsen, is een belangrijk aandachtspunt.”
"Wij bieden zowel ondersteuning aan aan digihelpers als aan organisaties die digihelpers inzetten."
Alenka Le Compte, medewerker digitale inclusie bij Mediawijs
“Samen met de vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en met District09-Stad Gent, steunt Mediawijs daarom het project Digihelpers. Een project dat een goed draaiend ondersteuningsnetwerk op poten wil zetten. Wij bieden zowel ondersteuning aan aan digihelpers als aan organisaties die digihelpers inzetten."
Kan je het project digihelpers even toelichten?
Le Compte: “Een digihelper is iemand die een ander helpt met een digitaal probleem. Dat kan zowel een vrijwilliger zijn als iemand die professioneel actief is. Vandaag zijn er al tal van digihelpers actief – je kent ze misschien onder de naam van digidokter, digicoach, digibuddy of digiweet. Om hen te helpen, bieden we sinds kort drie vormen van ondersteuning aan:
- Als eerste riepen we een informatieve brochure in het leven. De publicatie ‘Aan de slag als digihelper’ geeft digihelpers uitleg over zaken waar ze op moet letten, wanneer ze iemand digitaal ondersteunen. De brochure richt zich voornamelijk op informele digihelpers. Informele digihelpers zijn mensen die een naaste helpen, zoals een dochter die haar (groot)vader uitleg geeft over online bankieren. Maar ook andere individuele digihelpers kunnen met de brochure aan de slag gaan.
- Onze tweede brochure is gericht op organisaties die formele digihelpers - zowel vrijwilligers als betaalde werkkrachten - inzetten. De brochure leert hen hoe ze een digihelpernetwerk kunnen opzetten. Daarnaast ontwikkelen we ook een opleiding waarin digihelpers onder andere tips krijgen om een digitale hulpvraag te beantwoorden. Je zal de opleiding online en op zelfstandige basis kunnen doorlopen, maar de opleiding zal ook begeleid worden door een vormingsorganisatie. Ze zal midden 2023 beschikbaar zijn.
- Bij de derde vorm van ondersteuning richten we ons op mensen met een hulpvraag. Daarvoor hebben we een partnerschap lopen met de VRT. Samen met de omroep ontwikkelden we een videoreeks die mensen aanspoort om hulp te zoeken wanneer ze digitale vragen hebben. Maar de videoreeks informeert ook: waar moet je naartoe surfen, wanneer je je gezondheidsdossier wilt raadplegen? En hoe kan je online bankieren? Een tweede videoreeks motiveert mensen om het digitale landschap te verkennen. Want de digitalisering heeft ook voordelen: denk maar aan mensen die minder mobiel zijn en hun boodschappen aan huis kunnen laten leveren. De video’s zijn beschikbaar op www.digihelper.be en op VRT MAX.”
Hoe kan iemand zich aanmelden als digivrijwilliger?
Le Compte: “Wie formeel als vrijwilliger aan de slag wil gaan, vindt op de website www.vrijwilligerswerk.be tal van digihelpervacatures. Achter de schermen zijn we momenteel aan het werken aan een communicatiecampagne die zich richt op het brede publiek. Die campagne moet zowel formele als informele digihelpers toeleiden naar voor hen relevante informatie.”
“Daarnaast willen we ook organisaties zoals bibliotheken, lokale dienstencentra en lokale besturen bereiken. Daarvoor gebruiken we ons netwerk en zetten we in op mond-tot-mondreclame. We optimaliseren momenteel ook onze website, zodat informatie over het project digihelpers in de toekomst makkelijker te vinden zal zijn.”
Kunnen lokale ouderenraden en (ouderen)verenigingen digihelpers inzetten?
Le Compte: “Dat kan zeker. In een ideale wereld maakt elke stad of gemeente gebruik van digihelpers om de digitale kloof te verkleinen. Ook minister van binnenlands bestuur Bart Somers hoopt dat elk lokaal bestuur tegen 2024 een digitaal inclusiebeleid op poten heeft gezet. Veel lokale besturen doen effectief al een beroep op digihelpers. Sommige vrijwilligers zijn gelinkt aan een bibliotheek of een lokaal dienstencentrum. Maar ook buurtwerkingen en armoede- en ouderenverenigingen werken samen met vrijwilligers. Ze organiseren bijvoorbeeld een workshop rond digitalisering voor hun leden. Of ze informeren hun leden waar ze terechtkunnen met digitale vragen. Nog anderen zetten in op één-op-éénbegeleiding.”
“Organisaties en verenigingen kloppen ook vaak bij ons aan, wanneer ze een vraag hebben over het project digihelpers. Soms zoeken ze iemand die het project kan toelichten in hun organisatie, of ze spreken ons aan omdat ze nood hebben aan brochures. Soms laten ze ons ook weten op welke drempels ze botsten bij digitale projecten. Al die zaken tonen aan dat ze actief op het digihelperverhaal proberen in te zetten, en dankzij hun input kunnen wij ons aanbod optimaliseren.”
"Lokale besturen denken al snel dat ze enkel met grote, digitale acties iets kunnen bereiken. Maar niks is minder waar. Ook kleine initiatieven, bijvoorbeeld van lokale ouderenraden en ouderenverenigingen, moedigen we aan!"
Alenka Le Compte, medewerker digitale inclusie bij Mediawijs
“Lokale besturen denken trouwens al snel dat ze enkel met grote, digitale acties iets kunnen bereiken. Maar niks is minder waar. Een vereniging die een wandeling organiseert, en bij die wandeling mensen motiveert om op hun smartphone of tablet een route uit te zoeken, zet ook in op digitale inclusie. Ook kleine initiatieven moedigen we dus aan!”
Meer informatie
Mediawijs is het Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid. Het Kenniscentrum ondersteunt organisaties en instanties die inzetten op digitale inclusie. Voor meer informatie kan je terecht op www.digitaleinclusie.be.
Alfonso (70) is al z'n hele leven digihelper
Hoe kwam je voor het eerst met vrijwilligerswerk in contact?
Alfonso: “Mij engageren als (digitale) vrijwilliger zit me in het bloed. Tijdens mijn loopbaan – ik werkte jarenlang als system engineer – was ik eigenlijk ook al actief als digihelper. Ik ondersteunde collega’s die vragen hadden over onze tekenprogramma’s of programma’s als Word en Excel. Ik heb dan ook geen seconde geaarzeld om mij, nu ik op pensioen ben, op te geven als digihelper.”
“Mij engageren als (digitale) vrijwilliger zit me in het bloed."
Alfonso, digihelper
Begeleid je mensen individueel of in groep?
Alfonso: “Het is via Solidaris Antwerpen dat ik met het project in contact ben gekomen. Ondertussen zijn er in Antwerpen al zo’n 15 digihelpers aan de slag. We geven vooral één-op-één begeleiding, maar dat is niet altijd evident. Je weet tenslotte niet welke vragen mensen gaan stellen. Digihelpers hebben ook niet over alles de nodige kennis. Maar wanneer we een vraag niet kunnen beantwoorden, vragen we hulp aan een andere digihelper. Mocht niemand van onze digihelpers de persoon met de hulpvraag kunnen helpen, verwijzen we die door naar een organisatie.”
"Digihelpers hebben ook niet over alles de nodige kennis. Maar wanneer we een vraag niet kunnen beantwoorden, vragen we hulp aan een andere digihelper."
Alfonso, digihelper
“Ik ben niet alleen in Antwerpen stad actief als digihelper, maar ook in Mechelen, Willebroek, Kontich en Dendermonde. Soms gaan er groepssessies door waarbij de digihelper op voorhand bepaalt over welk thema de sessie zal gaan. Die sessies zijn erg uiteenlopend, maar bespreken vooral de noodzakelijke items om met een gsm, tablet of laptop overweg te kunnen.”
“In een eerste groepsles wordt het toestel geüpdatet en geven we de aanwezigen uitleg over de belangrijkste instellingen en apps. In de vervolgsessies leren we hen veilig en efficiënt werken op het internet, met aandacht voor overheidsapps en de bankapp. Daarna gaan we in op sociale media. WhatsApp is bijvoorbeeld een belangrijke app om te communiceren met familie en vrienden. In de laatste sessie komen mutualiteitsapps aan bod.”
Wie zijn de mensen met digitale hulpvragen?
Alfonso: “De meeste mensen met digitale hulpvragen zijn 65-plus. Veel ouderen kregen tijdens de coronapandemie een smartphone of tablet van hun (klein)kinderen, maar weten niet goed hoe ze het toestel moeten gebruiken. Ook mensen die laaggeletterd zijn, hebben vaak een hulpvraag. De dankbaarheid die je van hen krijgt is enorm. Mensen leren bij, en zijn blij dat ze geen naasten moeten lastigvallen met hun probleem. Sommige mensen met een hulpvraag zeggen tijdens één sessie meerdere keren dankjewel. Dat geeft ons ontzettend veel motivatie om als digihelper door te blijven gaan.”
"De dankbaarheid die je krijgt is enorm. Mensen leren bij, en zijn blij dat ze geen naasten moeten lastigvallen met hun probleem. Sommige mensen met een hulpvraag zeggen tijdens één sessie meerdere keren dankjewel. Dat geeft ons ontzettend veel motivatie om als digihelper door te blijven gaan.”
Alfonso, digihelper
“Veel digihelpers zijn gepensioneerd, maar ik werk ook samen met digihelpers die amper 20 jaar zijn. Of jongvolwassenen die tijdelijk werkloos zijn, en zich daarom opgeven als vrijwilliger. Iedereen die interesse heeft, kan en mag zich aanmelden als vrijwilliger.”
Hoeveel tijd stop je in je engagement als digihelper?
Alfonso: “Hoewel ik mij erg graag inzet, is het engagement wel intensief. Sommige weken werk ik een 12tal uren als vrijwilliger. Voor een digisessie in lesvorm moeten we lessen voorbereiden, en na een sessie schrijven we nog een verslag dat we doormailen naar alle aanwezigen. Zo kunnen ze alles dat ze tijdens de sessie geleerd hebben, thuis nog eens doornemen.”
“Maar mijn drukke schema demotiveert me niet. Ik ga mij blijven inzetten, want vrijwilligers hebben een belangrijke rol in onze samenleving. Niet enkel digihelpers, maar alle vrijwilligers die zich belangeloos inzetten – zoals mensen die achter de toog staan in de sporthal, of zich hebben ingezet tijdens de vaccinatiestrategie - zijn onbetaalbaar en onmisbaar!”
