Golf van lokale solidariteit

De coronacrisis heeft ingrijpende gevolgen op ons dagelijks leven. Iedereen ervaart het effect van de maatregelen die genomen zijn. Maar voor sommigen is de impact bijzonder groot. Voor heel wat ouderen vallen dagelijkse contacten, regelmatige verstrooiing en kleine uitstapjes weg. Gelukkig is er wel een stroom aan lokale initiatieven die ouderen een hart onder de riem steken of praktische hulp bieden. Ook lokale ouderenraden doen mee!

Luisterende oren en helpende handen

In heel Vlaanderen worden ouderen momenteel opgebeld door medewerkers van het gemeentebestuur of door vrijwilligers. De simpele vraag ‘Hoe gaat het?’ kan al een groots effect hebben. Dat weet ook Liesbeth Degrève, schepen in Steenokkerzeel: “In Steenokkerzeel is een babbellijn opgestart. Iedereen die nood heeft aan een babbel, kan bij ons terecht. Om telefoonkosten voor de bellers te vermijden, hebben we een systeem bedacht waarbij we het nummer van de beller noteren en vervolgens meteen zelf terugbellen. Dat systeem werkt goed. We nemen ook zelf het initiatief om mensen op te bellen. We zijn gestart met de 80-plussers in de gemeente. Eens we daarmee rond zijn, willen we ook de 75-plussers opbellen. Omdat er omwille van de coronamaatregelen geen vrijwilligers toegelaten zijn in het gemeentehuis, nemen enkele medewerkers en ikzelf die telefoontjes voor onze rekening. We bellen ouderen met veel enthousiasme op, tussen ons normale werk door.”

Hoewel tijdsintensief, zien veel gemeentebesturen de meerwaarde in van het proactief opbellen van ouderen. Niet alle ouderen zijn immers makkelijk te bereiken via de digitale weg. En een briefje in de bus is, hoewel zeker ook waardevol, vaak te vrijblijvend omdat er toch nog heel wat vraagverlegenheid leeft onder ouderen. Sommige ouderen zijn bang om iemand tot last te zijn en proberen het daarom toch zo veel mogelijk zelf te redden. De telefonisten van dienst peilen dan ook vaak naar de leefsituatie en polsen of er al dan niet hulp nodig is. “We vragen altijd of we iets kunnen doen, maar meestal geven de ouderen aan dat ze zich wel weten te redden. Een vraag die wel veel terugkomt is of ze nog eens mogen bellen. Ze waarderen die korte babbel echt. De meesten schrikken aanvankelijk een beetje en zijn blij verrast dat we vanuit het gemeentebestuur aandacht hebben voor hen,” vertelt Liesbeth Degrève.

Liesbeth Degrève: “We vragen altijd of we iets kunnen doen, maar meestal geven de ouderen aan dat ze zich wel weten te redden. Een vraag die wel veel terugkomt is of ze nog eens mogen bellen. Ze waarderen die korte babbel echt."

Naast luisterende oren zijn er in elke gemeente ook heel wat helpende handen actief. "In Tongeren doen we een oproep tot solidariteit via ons platform Tongeren Helpt," licht schepen Jos Schouterden toe. "Om de hulpvragen te detecteren rekenen we op onze gekende aanspreekpunten voor kwetsbare groepen. Vanuit de sociale dienst, het lokaal dienstencentrum, het Huis van het Kind en de armoedeverenigingen leggen we contacten. Het grote voordeel is dat die organisaties en medewerkers vaak al gekend zijn door de personen die door de coronacrisis nood hebben aan hulp. Er zijn wel wat hulpvragen, bijvoorbeeld van ouderen die niet in de supermarkt of apotheek raken. Er hebben zich gelukkig voldoende vrijwilligers geëngageerd om die taken op te nemen. Ook de eenzaamheid onder ouderen valt op, maar echt inzetten op het creëren van nieuwe sociale contacten is door de coronamaatregelen momenteel niet evident."

"We waren er in Tongeren al van overtuigd, maar deze crisis laat ons duidelijk ervaren hoe belangrijk buurtgerichte zorg is. Het is zo belangrijk dat buurtbewoners oog hebben voor elkaar en spontaan hulp aanbieden. Als gemeente willen we daar verder op blijven inzetten, ook als de crisis geweken is. We willen bijvoorbeeld maximaal uitvoering geven aan het nieuwe woonzorgdecreet, dat bepaalt dat lokale dienstencentra moeten inzetten op het verbeteren van de samenhang in de buurt. In ons meerjarenplan spelen we hier trouwens al op in, we willen die zorgzame buurten echt verankeren in onze gemeente."

Jos Schouterden: "We waren er in Tongeren al van overtuigd, maar deze crisis laat ons duidelijk ervaren hoe belangrijk buurtgerichte zorg is. Het is zo belangrijk dat buurtbewoners oog hebben voor elkaar en spontaan hulp aanbieden.

Ook lokale ouderenraden nemen initiatief

Hoewel hun vergaderingen voorlopig opgeschort zijn, kunnen ook lokale ouderenraden nog steeds een rol van betekenis spelen voor ouderen in hun gemeente. Dat bewijst de lokale ouderenraad van Mol alvast met verve. “We zijn gestart met een belactie in samenwerking met de seniorendienst van het gemeentebestuur,” licht Jules Boven, voorzitter van de ouderenraad, toe. “Wij proberen onze leden en de ouderenverenigingen te stimuleren om eens iemand op te bellen. Dat mogen gerichte telefoontjes zijn naar ouderen waarvan je weet dat ze alleen wonen of om een bepaalde reden kwetsbaar zijn. Maar dat kan ook heel spontaan naar mensen uit je directe omgeving die je nu fysiek niet kan ontmoeten. We merken dat die telefoontjes tot grote tevredenheid leiden. Zowel bij de personen die opgebeld worden, als bij de personen die bellen.”

De lokale ouderenraad van Mol vroeg zich ook af hoe ze ouderen in beweging konden krijgen. “Filmpjes met fitnessoefeningen zijn er op het internet in overvloed, maar heel wat ouderen hebben geen computer,” merkt Jules Boven op. “Een televisie heeft wel iedereen in huis. Dus hebben we contact gezocht met de gemeentelijke sportdienst en de regionale televisie, RTV. Het gemeentebestuur heeft dan heel snel en krachtig onderhandeld. Een week later verscheen het eerste filmpje al op tv. Elke dag om half 11 krijgen ouderen nu beweeginspiratie rechtstreeks in hun woonkamer.”

(lees verder onder het filmpje)

“In normale omstandigheden organiseert de lokale ouderenraad in Mol cursussen rond tablet- en pc-gebruik. Vier tablets die we normaal gezien gebruiken tijdens deze lessen, hebben we geschonken aan de woonzorgcentra en het ziekenhuis in de gemeente. We hebben er Skype op geïnstalleerd, zodat ouderen in contact kunnen blijven met hun familie. Maar ook enkele spelletjes, die misschien kunnen helpen tegen de verveling.”

Op zoek naar informatie

De nood aan informatie blijkt hoog te zijn. Daarom besliste de lokale ouderenraad van Mol om hun maandelijkse nieuwsbrief nu tweewekelijks te versturen. Zo kunnen ze korter op de bal spelen. De nieuwsbrief wordt gevuld met praktische informatie zoals het telefoonnummer van de gemeentelijke coronalijn, tips om digitaal in contact te blijven en een update van de activiteiten van de lokale ouderenraad. Daarnaast is er ook plaats voorzien voor getuigenissen van Molse ouderen. 

"Pas als je in je kot moet blijven, besef je wat je moet missen. Plots leef je op kleine schaal en ben je in plaats van deelnemer, toeschouwer geworden. Het lijkt alsof je in een andere wereld bent terechtgekomen, die je het gevoel geeft dat je niet echt meer meedoet." (uit de getuigenis van F.T., nieuwsbrief lokale ouderenraad Mol)

Op de website van de ouderenraad van Hoeilaart verschenen dan weer verschillende artikels die inzicht willen bieden in de ziekte en de maatregelen. De ouderenraad van Poperinge verzamelde enkele tips voor minder mobiele personen en risicogroepen op zijn website. En de Gooikse ouderenraad pleitte bij het stadsbestuur voor informatie op papier. Op hun vraag verschijnt het artikel ‘Hoe zorg ik ervoor dat ik mentaal fit blijf in quarantaine?’ van de Vlaamse Ouderenraad in Info-Gooik, het gemeentelijk infoblad. Er zijn duidelijk heel wat lokale ouderenraden die hun achterban zo goed mogelijk proberen te informeren in deze verwarrende tijden.

Wat kun je zelf doen

Spreekt telefoneren naar ouderen uit je buurt jou ook wel aan? Informeer dan eens in jouw gemeente of ze nog op zoek zijn naar vrijwilligers om enkele personen regelmatig op te bellen. Of start op eigen initiatief een belronde in je persoonlijke vrienden- en kennissenkring. Lieve uit Sint-Martens-Latem pakt het alvast zo aan: “Sinds het begin van de lockdown probeer ik dagelijks 2 of 3 personen op te bellen. Voornamelijk 80- en 90-plussers die ik al een hele tijd ken, maar ook leeftijdsgenoten die alleen wonen en mensen uit de buurt bij wie ik normaal gezien weleens binnenspring.”

Lieve: ​​​​“Sinds het begin van de lockdown probeer ik dagelijks 2 of 3 personen op te bellen. Voornamelijk 80- en 90-plussers die ik al een hele tijd ken, maar ook leeftijdsgenoten die alleen wonen en mensen uit de buurt bij wie ik normaal gezien weleens binnenspring.”

Om personen met een hulpvraag en vrijwilligers die graag hulp willen bieden aan elkaar te koppelen, zijn er in verschillende gemeenten hulpplatformen opgericht. Wil je ook graag hulp bieden of kan je wel een helpende hand gebruiken? Neem dan eens een kijkje op de website van jouw gemeente of neem telefonisch contact op. Zo kun je je aanmelden als vrijwilliger of je hulpvraag registreren. Is er geen vrijwilligersplatform in jouw gemeente? Dan kun je je als vrijwilliger aanmelden via de website van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk.

En in jouw gemeente?

Worden er in jouw gemeente ook warme initiatieven opgezet? Onderneemt ook jouw lokale ouderenraad actie? Of ben je zelf actief als vrijwilliger? Wij zijn erg benieuwd naar wat er allemaal beweegt in de Vlaamse gemeenten. Laat het ons zeker weten door hieronder een reactie te plaatsen!