Tussen 20 en 26 november 2017 vierden we de Ouderenweek. Onze vliegende reporter doorkruiste de verschillende provincies, en wat bleek? Er is heel wat verbinding te vinden! Een kinderopvang, een lokale ouderenraad, een klas voor anderstalige nieuwkomers, een cultuurbeleidscoördinator, een opvanginitiatief voor vluchtelingen, een dienstencentrum, een lagere school, … Allemaal droegen ze hun steentje bij.
Cultuur heeft de kracht om mensen te verbinden. Cultuur gaat om gewoontes, tradities, ervaringen, kennis, opvattingen, normen en waarden die mensen hanteren. Deze kunnen verschillen van generatie tot generatie of van gemeenschap tot gemeenschap. Door met elkaar te delen, door andere perspectieven te leren kennen, door het verkennen van het onbekende, kan een sterke samenleving ontstaan die mensen met elkaar verbindt!
Met ‘Cultuur verbindt!’ gingen we twee belangrijke uitdagingen aan: interculturaliteit en intergenerationaliteit. Onze samenleving veroudert en verkleurt. Dat is niets nieuws, er worden al jaar en dag geslaagde initiatieven genomen om verschillende generaties en verschillende culturen dichter bij elkaar te brengen. Toch blijft het voor ouderenverenigingen, lokale ouderenraden en organisaties een hele uitdaging om die verbindingen waar te maken.
Wij vonden tijdens de Ouderenweek mooie verbindende initiatieven. Een terugblik van onze vliegende reporter. Laat je inspireren.
Met een boek naar de buren in Hoboken
Dienstencentrum Groen Zuid en kinderdagverblijf Patrasche zijn al ongeveer een jaar buren in Hoboken. Toch kenden de peuters en de ouderen elkaar niet. Tot vandaag. Enkele medewerkers van de organisaties vingen op dat de Ouderenweek en de Voorleesweek dit jaar samen vallen. Een mooie gelegenheid om de handen in elkaar te slaan, dachten ze.
Nele: “We zochten het niet ver. Deze activiteit vraagt niet te veel energie en veroorzaakt toch een groot effect.”
De ouderen van het dienstencentrum gingen op bezoek bij de peuters en enkele kleintjes trokken met hun bolderkar naar het dienstencentrum. Ter plaatse lazen de ouderen verhaaltjes voor en zongen ze samen liedjes.
In de toekomst zullen de buren elkaar nog vaker tegen komen, want er zijn plannen om regelmatig gezamenlijke activiteiten te organiseren.
Vluchtelingen en ouderen leren elkaar kennen in Diksmuide
Enkele jaren geleden drukte Christine voor de lokale ouderenraad een document af dat per ongeluk uit de printer van het dienstencentrum in Diksmuide rolde. Ze ging het daar oppikken en leerde zo Lies kennen. Ze geraakten aan de praat en Lies vertelde over haar job in het Lokaal Opvang Initiatief. Christine was geïntrigeerd en bracht er een bezoekje. Nadien bleef ze langsgaan en leerde ze de bewoners goed kennen. De basis voor een verbindend initiatief van de lokale ouderenraad was gelegd.
Lokaal Opvang Initiatief (LOI)?
In het opvanginitiatief wonen 11 vluchtelingen die er gemiddeld 6 maanden tot 1,5 jaar verblijven. Het is een mooi herenhuis vlakbij het station van Diksmuide dat open staat voor iedereen. De bewoners komen uit verschillende wereldhoeken en trachten in de West-Vlaamse stad een leven op te bouwen na hun vlucht. Het LOI begeleidt hen in de zoektocht naar een woning en een job en biedt hen praktische ondersteuning.
Jeanette: “We kwamen elkaar regelmatig tegen, maar we kenden elkaar niet.”
In het kader van het ouderenweekthema staken Christine en Jeanette, voorzitter van de lokale ouderenraad, de koppen bij elkaar. ‘Cultuur verbindt!’ leek hen een mooie gelegenheid om de leden van de lokale ouderenraad kennis te laten maken met de bewoners van het LOI. Ze contacteerden Lies en planden een moment tijdens de Ouderenweek.
Wereldse hapjes
De ouderen werden hartelijk ontvangen met hapjes zoals falafel, dadels, hummus, Libanees brood en zoete muntthee. Lies sprak over de werking van het LOI en nadien vertelden enkele bewoners over de moeilijke route die ze aflegden vanuit Syrië, Eritrea of Irak. Er ontstond een zeer gemoedelijke babbel en aan het einde overhandigde Jeanette nog een amandeltaart aan de bewoners van het LOI, een streekgerecht. Dat smaakt naar meer!
Lies: “Wij willen een open huis zijn. Iedereen is hier steeds welkom voor koffie en een babbel!”
De verhalen van de vluchtelingen verruimden de blik van de leden van de ouderenraad. Voor het eerst kregen zij inzicht in hun persoonlijke situatie. De leden van de lokale ouderenraad zien deze verrijkende kennismaking als een opstapje naar meer gezamenlijke activiteiten. De verbindende toon is gezet!
Met de OKAN-klas naar het WZC in Tienen
In het Provinciaal Instituut voor Secundair Onderwijs in Tienen is een OKAN-klas, een onthaalklas voor anderstalige kinderen. In een jaar tijd leren de leerlingen er Nederlands. Juf Sarah probeert dit op een originele manier te doen en is steeds op zoek naar fijne activiteiten. Tijdens de Ouderenweek trok ze met haar leerlingen uit Eritrea, Tanzania, Afghanistan, de Verenigde Staten en Guinea naar woonzorgcentrum Tweepoorten, waar ze reeds een goed contact had met het animatieteam.
Aisha: “Ik wil later verpleegster worden. Volgend jaar ga ik Gezondheids- en Welzijnswetenschappen studeren op onze school. Dit is een goede oefening.”
Tijdens een eerdere les zochten de leerlingen in de bibliotheek boeken over hun favoriete kunstenaar. Die boeken namen ze mee naar het woonzorgcentrum waar ze de bewoners vertelden over Van Gogh, Renoir, Da Vinci, … Ook het animatieteam van Tweepoorten las mee.
Naast een gesprek over kunst, ontstonden er ook gesprekken over de thuislanden van de leerlingen. Bewoonster Maria wil in de toekomst wel eens een tripje maken naar Iowa en Julia was erg geïnteresseerd in het leven in Eritrea.
Afghaans borduurwerk in Borgerhout
Elk jaar tijdens de Ouderenweek organiseert District Borgerhout een feest voor alle oudere bewoners. Deze keer ging dat gepaard met een toonmoment van de workshops die zij sinds juni 2017 konden volgen. Deze workshops, bovendien gegeven door ouderen, waren snel volzet. Het aanbod gaf deelnemers de kans om nieuwe technieken zoals borduren, zijdeschilderen, striptekenen, aquarel en beeldhouwen aan te leren én om nieuwe culturen te leren kennen.
Tijdens de workshop borduren ontdekten de deelnemers Afghaanse borduurtradities, en konden zij ook hun eigen technieken delen. In een gezellige omgeving leerden ze van elkaar. Kortom: een opstap om met elkaar in dialoog te gaan over hoe je woont, over je kinderen en nog zo veel meer.
Anna: “Het zorgt voor een erg persoonlijke ontmoeting die je minstens doet nadenken over tradities, zowel bij nieuwkomers, maar ook in je eigen leefomgeving.”
Initiatief van ouderen én culturele spelers
De ondervoorzitster van de lokale ouderenraad is geboeid door cultuur en probeert dat enthousiasme ook mee te geven aan anderen. Ze klopte aan bij de ouderenbeleidscoördinator die samen met haar naar de cultuurbeleidscoördinator stapte. En zo geschiedde: samen werken ze een divers workshopprogramma uit, gecombineerd met bezoekjes aan galeries.
Ouderenbeleids-coördinator Kamal: “De workshops waren een groot succes. Ook onze schepen staat volledig achter het initiatief.”
Tijdens het toonmoment zijn heel wat fiere ouderen te zien. Het district denkt er aan om ook volgend jaar workshops te organiseren zodat nog meer mensen kunnen kennismaken met culturen en culturele technieken.
Een reis naar het verleden in Bilzen
De lokale ouderenraad van Bilzen zet al langer in op interactieve contacten tussen verschillende generaties. Tijdens de Ouderenweek trokken enkele ouderen naar het vijfde leerjaar van de Sint-Mauritiusschool om een reis naar het verleden te maken. Tegelijk ontdekten de ouderen hoe kinderen vandaag de dag groot worden. Eigenlijk zijn de verschillen niet zo groot. Jonge mensen dromen van een mooie toekomst waar en wanneer ze ook opgroeien.
Rosette: “De kinderen vertellen waar ze van houden en wat ze meemaken. Dat is vrij gelijklopend, waar ze ook vandaan komen, wie ze ook zijn.”
Een koffer vol oude voorwerpen
Lisette start het gesprek met 5A met een heel gewone vraag: hoe kwamen jullie deze ochtend naar school? De auto is hét vervoermiddel zo blijkt. Het is voor de kinderen vreemd om te horen hoe alle kinderen zestig jaar geleden te voet naar school stapten. En niet meteen naar school. Eerst maakten ze nog een tussenstop bij de kerk voor een mis. Als er toch een kind met de auto werd gebracht, reed papa. Mama’s zaten niet of heel zelden achter het stuur.
Lisette heeft een koffer bij waarin heel wat voorwerpen zitten. Vroeger schreef je bijvoorbeeld op een lei met een griffel. De eerste rij mag het even proberen. Best moeilijk. Lisette doet verder de kroontjespen en de penhouder uit de doeken. Ze laat ook een inktpot zien. Sajad woont nog niet zo lang in Bilzen. Hij komt uit Afghanistan. Voor hem is die penhouder helemaal niet vreemd. Hij leerde er in zijn thuisland mee schrijven.
Annie: “Wat een toffe klas. Zoveel vragen, zoveel interesse. Dit wil ik nog jaren doen!”
Mama’s deden het huishouden, papa’s verdienden de kost
Intussen in 5B ... Daar zijn Annie en haar collega over spel en speelgoed bezig. Een springtouw, knikkers, tollen, bikkels, een Monopoly met Belgische franken, ... De kinderen blijken veel van dat materiaal nog te kennen en te gebruiken.
De lokale ouderenraad toont ook een presentatie over het gezinsleven en het huishoudelijk werk. Mama’s deden het huishouden, papa’s verdienden de kost. De kinderen vertellen dat nog maar weinig mama’s niet buitenshuis werken. Papa’s die thuisblijven zijn op één hand te tellen.
De uiteenzetting wordt afgerond met een proeverij van tafelbier. Zalig!
Holebi’s en transgenders werken intergenerationeel in Oostende
Holebi’s en transgenders van alle leeftijden en generaties verzamelden tijdens de Ouderenweek in Rebus, het West-Vlaamse regenbooghuis te Oostende. KliQ vzw en Rebus verzorgden er een programma rond intergenerationaliteit.
In een speeddate leerden de deelnemers elkaars leefwereld kennen: hoe was het bijvoorbeeld om in de jaren ‘60 als holebi of transgender uit de kast te komen, elkaar te ontmoeten of het uitgaansleven te verkennen? Na de speeddate namen intergenerationeel samengestelde teams het tegen elkaar op in een multimediale quiz. Vragen over de LGBT-geschiedenis (lesbian, gay, bisexual, transgender) en de LGBT-beweging kwamen aan bod, maar ook kunst, muziek en politiek passeerden de revue. De leden van het winnende team mochten als eerste de prijzentafel besnuffelen.
Projectmedewerker woonzorgcentra bij KliQ vzw, Leen De Wispelaere: “Uitwisseling tussen verschillende generaties is belangrijk. Ook als het over holebi’s en transgenders gaat. Het was dan ook evident om deel te nemen aan de Ouderenweek.”
Holebi’s en transgenders in een woonzorgcontext
‘Was het nu 20, 50 of 80 tinten’ verwijst naar ‘Tachtig tinten’, een project van KliQ vzw dat nu al een tweetal jaar loopt en ondersteund wordt door het Agentschap Zorg en Gezondheid. Hiermee informeert KliQ vzw woonzorgcentra over de specifieke noden van holebi’s en transgenders in een woonzorgcontext.
KliQ vzw hoopt in de toekomst nog meer provinciale regenbooghuizen warm te maken voor intergenerationele activiteiten, want het is belangrijk om over leeftijden heen ervaringen van holebi’s en transgenders uit te wisselen. Rebus sprong alvast mee op de kar, omdat de medewerkers merken dat het niet altijd makkelijk is om oudere holebi’s en transgenders te bereiken of bij activiteiten te betrekken.
Inspiratiegids en doe-gids
Wil je ook na de Ouderenweek van 2017 verbindende initiatieven nemen? Ben je op zoek naar inspiratie? Onze inspiratiegids sprokkelt achtergrondinformatie en inspirerende voorbeelden die je kunnen helpen. Met de doe-gids doen we daar nog een schepje bovenop en stimuleren we ouderenverenigingen, lokale ouderenraden en andere organisaties om het heft in eigen handen te nemen. Deze gids reikt een aantal instrumenten aan die je daarbij kunnen helpen. Je vindt de inspiratie- en doe-gids rond verbindende initiatieven hier.
Meer informatie
Wil je meer weten over de Ouderenweekcampagnes? Contacteer Veerle Quirynen via veerle.quirynen@vlaamse-ouderenraad.be of 02 209 34 52.
Veerle Quirynen
Stafmedewerker Vlaamse Ouderenraad
Plaats een reactie