Wat is de eerste lijn?
De eerste lijn of eerstelijnszorg is de brede noemer die we gebruiken voor zorg in de buurt die rechtstreeks toegankelijk is. Onder die noemer vinden we een brede waaier aan zorgverleners terug: huisartsen, thuisverpleegkundigen, vroedvrouwen, ergo- en kinesitherapeuten, podologen, eerstelijnspsychologen, diëtisten, apothekers, tandartsen, ...
Verder op de ladder vinden we de tweede- en derdelijnszorg. Die zorgverlening is niet rechtstreeks toegankelijk. Dit betekent dat je een doorverwijzing nodig hebt van een zorgverlener op de eerste lijn (bijvoorbeeld je huisarts) om toegang te krijgen tot deze zorgverlening (consultatie bij een specialist). Ten slotte bestaat er ook een nulde lijn, waaronder zorg valt die amper drempels kent zoals zelfzorg en mantelzorg.
(Lees verder onder de figuur)
De eerstelijnsgezondheidszorg staat niet op zichzelf. Voor een goede werking rekent deze zorg op een heel aantal andere welzijnsorganisaties en -diensten. Denk aan het OCMW, CAW, diensten voor gezinszorg, lokale dienstencentra, dagverzorgingscentra, de woonzorgcentra, centra voor kortverblijf, diensten voor oppashulp, uitleendiensten voor hulpmiddelen, diensten voor maaltijdbedeling, klusjesdiensten, …
Waarom is een hervorming nodig?
Het is voor de gezondheidssector steeds moeilijker om een passend antwoord te voorzien op zorgvragen. Door een aantal maatschappelijke ontwikkelingen zijn deze zorgvragen zodanig geëvolueerd dat de interne organisatie van de sector bijgestuurd moet worden.
Een van de belangrijkste ontwikkelingen is de toename van het aantal langdurige zorgproblemen. Een gevolg van het feit dat we alsmaar ouder worden. Heel wat ouderen worden bovendien geconfronteerd met twee of meer chronische aandoeningen. Andere invloedrijke ontwikkelingen zijn onder meer de verkorte duur van ziekenhuisopnames, het langer thuis wonen met grote zorgnoden, de groeiende sociale ongelijkheid op het vlak van gezondheid en de meer kritische houding van patiënten.
Het huidige zorgsysteem matcht niet met deze ontwikkelingen. Het is nog steeds gericht op het opvangen van korte periodes van ziekte en zorgtrajecten focussen telkens op slechts 1 aandoening. Bovendien wordt de sector gekenmerkt door verkokering. Er zijn weinig dwarsverbindingen en er is dus weinig afstemming tussen de eerstelijnsgezondheidszorg en de ondersteunende welzijnsdiensten. Ook met de overige zorglijnen ontbreekt coördinatie. De vele verschillende zorgaanbieders en structuren zorgen ervoor dat het aanbod zowel voor patiënten als voor zorgverleners onoverzichtelijk is. Hierdoor is het voor de patiënt moeilijk om de weg te vinden naar de juiste zorg en voor de zorgverlener moeilijk om te weten naar wie er doorverwezen kan worden.
Wat zijn de ambities?
Om een antwoord te bieden op deze ontwikkelingen heeft de Vlaamse overheid een hervorming van de eerste lijn ingezet. De ambitie is om alle drempels weg te nemen, ook financiële drempels. Om dat te bereiken zet de overheid in op meer integratie. Betere samenwerking moet de zorg binnen de gezondheidssector stroomlijnen en er is aandacht voor afstemming tussen de gezondheids- en de welzijnssector. Ook versterking van de patiënt en een degelijke financiering staan centraal.
Een lange periode van denk- en voorbereidingswerk leidde uiteindelijk tot de definitieve hervorming die vandaag in de praktijk gebracht wordt. Als de ambities waargemaakt worden, zou deze hervorming moeten leiden tot betere toegankelijkheid van de zorg en een hogere tevredenheid van personen met een zorgnood en hun mantelzorgers.
Plaats een reactie