Wonen in de tuin van je mantelzorger? Goedgekeurd!

Wonen
Wonen in de tuin van je mantelzorger

Het Vlaams Parlement keurde enkele weken geleden twee nieuwe vormen van zorgwonen goed: zorgwonen in een vrijstaand bijgebouw en zorgwonen in een mobiele zorgunit. Zo’n mobiele zorgunit is een woning voor een oudere of zorgbehoevende persoon die in de tuin van de mantelzorger wordt geplaatst. Omgekeerd kan de mantelzorger ook gaan wonen in de tuin van de persoon voor wie hij of zij zorgt. De mobiele zorgunit is een tijdelijke, losstaande wooneenheid. Annelies Maes, diensthoofd vergunningen bij de stad Hasselt, vertelt ons meer over deze nieuwe vorm van wonen.

Zorgwonen waarbij er een wooneenheid of ruimte wordt voorzien voor één of twee 65-plussers of zorgbehoevenden binnen een bestaande woning, bestaat al even. Met de wijzigingen die nu werden goedgekeurd, worden de mogelijkheden voor zorgwonen aanzienlijk uitgebreid. Zo kan een zorgwoning realiseren nu ook in een bestaand en vrijstaand bijgebouw of in een tijdelijke, verplaatsbare constructie. Uiteraard zijn hier een aantal voorwaarden aan verbonden en lokale besturen krijgen de opdracht daarop toe te zien.

Meldingsplicht

In 2019 bouwde stad Hasselt zelf al een kader uit voor het plaatsen van mobiele zorgunits in de tuin. Door de regelgeving van de Vlaamse overheid, zal de aanpak in Hasselt ook veranderen. “De overheid ziet een mobiele unit als zorgwoning en heeft daarom beslist dat er bij een mobiele zorgunit enkel een meldingsplicht nodig is”, vertelt Maes. “Dat wil zeggen dat je niet langer verplicht bent om een omgevingsvergunning aan te vragen, wat tot op heden wel het geval was. De aanvraag voor een mobiele zorgunit kan dankzij de meldingsplicht veel sneller verlopen. Over een meldingsaanvraag moet binnen de 30 dagen beslist worden, een omgevingsvergunning aanvragen duurt in principe veel langer.”

Als je een zorgunit wilt plaatsen, moet je dat dus melden. Maar de zorgrelatie stopt als de oudere of de zorgbehoevende persoon overlijdt of verhuist naar een woonzorgcentrum. “Door de unit aan- en af te melden, kan de overheid controleren dat de zorgunit enkel bewoond wordt door een zorgbehoevende persoon of 65-plusser”, legt Maes uit. “Een mobiele zorgunit zonder omgevingsvergunning, mag slechts drie jaar blijven staan. Die termijn kan eenmalig nog eens drie jaar verlengd worden. Wil je de zorgunit langer gebruiken, dan zal je toch een omgevingsvergunning moeten aanvragen. De zorgwoning binnen een bestaande woning of vrijstaand bijgebouw daarentegen, mag voor onbepaalde duur worden gebruikt, op voorwaarde dat de zorgrelatie aanwezig blijft.”

Verschillende drempels

Hasselt heeft ook al ervaring met de praktijk, want er werd in de stad al een eerste mobiele zorgunit geplaatst. Een oudere dame woont dankzij die zorgwoning in de tuin van haar dochter, en kan zo dagelijks door haar ondersteund worden. Daarnaast zijn meerdere aanvragen lopende. “Omdat een mobiele zorgunit vrij nieuw is en de vraag voorlopig niet groot is, zijn er maar een beperkt aantal aanbieders van zorgunits”, vertelt Maes. “Dat zorgt ervoor dat het al snel rond de 60 000 à 70 000 euro kost, een bedrag dat voor heel wat mensen een drempel vormt. Ik hoop dan ook dat mensen binnenkort ook zorgunits kunnen huren. Dat ze nu in vaak enkel te koop zijn schrikt veel mensen af.”

Een woning die gebouwd wordt, moet voldoen aan de kwaliteitsnormen van dat type woning. Maar een zorgunit kent nog geen eigen woonkwaliteitsnormen. “Voorlopig is er enkel een regelgeving voor een woning of een kamer”, legt Maes uit. “Maar het is belangrijk dat er ook bij een zorgunit aan bepaalde kwaliteitsnormen voldaan wordt. Wordt een zorgunit een volwaardige woning met eigen sanitair, een eigen keuken en een eigen slaapplaats? Of krijgt een unit maar een beperkt aantal functies en gebruikt de bewoner voor de andere zaken de hoofdwoning? Voor die verschillende vormen zijn aparte kwaliteitsnormen nodig.”

Voorwaarden

Wie een zorgunit in zijn tuin wil plaatsen, moet rekening houden met enkele elementen. Zo moet de unit binnen een straal van 30 meter rond de hoofdwoning geplaatst worden. De nutsvoorzieningen moeten via de hoofdtoevoer verlopen en er mag buiten de strikt noodzakelijke toegang geen bijkomende verharding, zoals een extra terras, worden aangelegd. Bovendien moet er aangetoond worden dat de persoon die in de unit zal wonen wel degelijk zorgbehoevend of 65 jaar of ouder is.

“In verdichte omgevingen is het plaatsen van een zorgunit extra complex”, vertelt Maes. “In een appartementsblok hebben bewoners vaak een gemeenschappelijke tuin. Die tuin kan niet zomaar opgeëist worden door een mantelzorger. Ook in verstedelijkte gebieden, waar buren kort op elkaar wonen, is het belangrijk dat de mantelzorger de omgeving informeert als die een zorgunit wil plaatsen.”

Rolstoeltoegankelijke units

Maes hoopt ook dat het aanbod zorgunits zal vergroten. “Het is belangrijk dat aanbieders verschillende soorten en types units gaan ontwikkelen. Niet elke zorgbehoevende persoon heeft dezelfde noden. Sommige bewoners zullen voldoende handvaten nodig hebben om zich aan vast te houden, andere hebben misschien een liftsysteem nodig om in hun bed of douche te geraken. Het is ook belangrijk dat de zorgunits rolstoeltoegankelijk zijn.”

“Ik verwacht ook dat steden en gemeenten hun inwoners goed gaan informeren over de mogelijkheden. Mantelzorgers moeten eerst over alle nodige informatie beschikken, vooraleer ze zo’n investering doen.” besluit Maes.

Meer informatie over zorgwonen vind je hier.