Hoe voelen de Koekelaarse 80-jarigen zich? De gemeente onderzoekt het

Welzijn & Sociaal contact
Kwetsbaarheidsmeting Koekelare

Koekelare, een West-Vlaamse gemeente, organiseert sinds 2017 kwetsbaarheidsmetingen. Met zo’n meting wil het Sociaal Huis de strijd aangaan tegen vereenzaming bij ouderen. Een initiatief waar de Vlaamse Ouderenraad graag meer over wil weten. Daarom gingen we in gesprek met Stijn Ramboer, schepen van senioren en voorzitter van het Bijzonder Comité voor de sociale dienst.  

Wat houdt de kwetsbaarheidsmeting precies in? 

Ramboer: “In Koekelare worden er elk jaar gemiddeld 60 inwoners 80 jaar. We hebben al enkele jaren een project lopen waarbij enkele vrijwilligers langsgaan bij de thuiswonende 80-jarigen en hen een klein cadeau geven voor hun verjaardag. De vrijwilliger geeft de oudere die hij bezoekt ondertussen ook informatie over bestaande diensten, premies en tegemoetkomingen en activiteiten in de gemeente. Dankzij dat bezoek kan de vrijwilliger ook inschatten of de oudere de zorg krijgt die hij nodig heeft, of als er best eens een maatschappelijk werker langsgaat.” 

"In de meting worden thema’s als hulp aan huis, mantelzorg, sociaal contact, sociaal netwerk en eenzaamheid bevraagd."

“Omdat die bezoeken al plaatsvonden, hebben we besloten om ook een kwetsbaarheidsmeting aan dat bezoek te koppelen. De vrijwilliger vult de meting samen met de oudere in, en brengt de resultaten daarna naar het Sociaal Huis. In de meting worden thema’s als hulp aan huis, mantelzorg, sociaal contact, sociaal netwerk en eenzaamheid bevraagd. Met de bevraging bereiken we zo goed als alle 80-jarigen. Vooraleer de vrijwilliger bij de oudere inwoner langsgaat, belt hij hem op om uit te leggen wat het bezoek inhoudt. 90% van de ouderen stemt uiteindelijk in met het bezoek.” 

Brengt de bevraging opvallende resultaten aan het licht? 

Ramboer: “De resultaten liggen in dezelfde lijn als de voorgaande jaren. Iets meer dan de helft van de 80-jarigen krijgt al hulp aan huis. Er zijn ouderen die hulp krijgen van een mantelzorger, meestal een familielid. Maar niet iedereen doet een beroep op de mantelzorgpremie (slechts 10%), en dan is het vrijwilligersbezoek het ideale moment om de premie bekend te maken.” 

“Ook buren, thuisverpleegkundigen, poetshulporganisaties en diensten van het Sociaal Huis worden vaak genoemd in de categorie 'zorgverlener'. En we merken dat meer dan 70% van de 80-jarigen in het centrum woont, slechts een minderheid woont in deelgemeenten. Bijna alle bevraagden geven bovendien aan dat de woning aangepast is aan hun behoeften.” 

"We zien een stijging in het aantal alleenstaande ouderen. Zo’n 1 op 3 ouderen in onze gemeente is alleenstaand."

“We zien wel een stijging in het aantal alleenstaande ouderen. Zo’n 1 op 3 ouderen is alleenstaand en heeft bijgevolg meer kans op het ontwikkelen van eenzaamheidsgevoelens. Gelukkig zien we dat de meeste ouderen op regelmatige basis sociaal contact hebben. Slechts 9% geeft aan soms eenzaam te zijn. Het Sociaal Huis, de ouderenverenigingen en de ouderenraad in de gemeente zijn bij de meeste ouderen gekend. En ze nemen er vaak deel aan activiteiten. Onze gemeente mag dan klein zijn, mensen klagen regelmatig dat ze niet naar alle activiteiten kunnen gaan, omdat er te veel op hetzelfde moment georganiseerd worden (lacht).” 

En wat met ouderen die geen sociaal netwerk hebben? 

Ramboer: “Twee keer per maand biedt de gemeente maaltijden en activiteiten aan via de Gezellige Tallore, een project van het Sociaal Huis. Zo brengen we ouderen met eenzaamheidsgevoelens samen. Vrijwilligers maken tijd om een babbeltje te slaan met de deelnemers, een maatschappelijk werker gaat in gesprek met ouderen over diensten waar ze een beroep op kunnen doen.” 

Wordt de ouderenraad betrokken bij de kwetsbaarheidsmeting? 

Ramboer: “Ja, de seniorenadviesraad evalueert op regelmatige basis de vragen. Soms worden er vragen geschrapt, soms worden er vragen toegevoegd. Leden van de raad maken ook deel uit van het team vrijwilligers dat bij de ouderen langsgaat. En de seniorenraad krijgt de resultaten achteraf ook doorgestuurd, zodat ze die op vergaderingen met elkaar kunnen doornemen en bespreken.” 

Wat gebeurt er met de resultaten? 

Ramboer: “Een maatschappelijk werker analyseert de antwoorden en maakt een overzicht. In maart vindt er ook altijd een persmoment plaats met de resultaten van het afgelopen jaar. Ook binnen het schepencollege en het Bijzonder Comité worden de resultaten besproken.” 

"Er is altijd een groep die geen netwerk heeft, geen lid is van een vereniging of niet op de hoogte is van onze diensten."

“Momenteel lanceren we vooral projecten rond outreachend werken. We plannen seniorenmiddagen en huisbezoeken bij de meest kwetsbaren. Een grote groep ouderen heeft een breed sociaal netwerk en neemt deel aan activiteiten, maar er is altijd een groep die geen netwerk heeft, geen lid is van een vereniging of niet op de hoogte is van onze diensten. Het thema digitalisering maakt sinds kort ook deel uit van de bevraging, en daarom zetten we nu extra in op cursussen rond internetbankieren, bijvoorbeeld.” 

Heeft de gemeente nog toekomstplannen? 

Ramboer: “We zijn van plan om diezelfde bezoeken ook te doen bij alle ouderen in de gemeente die 85 jaar worden. We merken dat er veel 80-jarigen nog vrij zelfstandig zijn. Een groot deel van de 80-jarige inwoners is zelfs nog aan de slag als vrijwilliger. We willen onderzoeken of 85-jarigen misschien meer nood hebben aan informatie of een bezoek van een vrijwilliger. Tussen je 80e levensjaar en 85e levensjaar kan er namelijk veel gebeuren. Dat idee wilden we eigenlijk twee jaar geleden al uitrollen, maar daar stak de coronapandemie een stokje voor. We hopen de bezoeken bij 85-jarigen dit jaar te lanceren.” 

Meer informatie

Meer weten over het project jarige 80-jarigen? Surf dan naar www.koekelare.be/Project-jarige-80-jarigen.