In de zomer van 2017 werd de stad Brugge opgeschrikt door vier eenzame overlijdens in een korte periode. De overledenen hadden niks met elkaar gemeen, behalve dan de eenzaamheid waarin ze hun laatste momenten hadden doorgebracht en het beschamende feit dat hun dood pas werd opgemerkt toen de geur niet meer te harden was. Voor het Brugse stadsbestuur was dat de aanleiding om het stadsactieplan 'Vierkant tegen Eenzaamheid' in het leven te roepen. Vijf jaar later deelt projectbegeleider Joachim Cherlet de voornaamste resultaten van het actieplan met ons.

Merk je dat er een oudere in je omgeving in een noodsituatie leeft? Dan kan je dat in Oostende melden bij het Meldpunt Senioren in Nood. In 2021 kreeg de dienst 232 meldingen binnen. Die meldingen gingen over ouderenmis(be)handeling, maar eveneens over onveiligheid, eenzaamheid en isolement. Of over alarmerende medische situaties, vermoedens van persoonlijke verwaarlozing en verwaarlozing van de woning. Het Meldpunt is er voor alle Oostendse 65-plussers.

Elk jaar biedt Vlaamse Ouderenraad · Lokaal een vorming aan aan vrijwilligers in lokale ouderenraden. Het doel? Hen laten kennismaken met actuele thema’s of tendensen én hen tips en methodieken geven opdat ze actief met het thema aan de slag kunnen gaan.

Van maart 2022 tot februari 2024 willen meer dan 100 projecten in Vlaanderen en Brussel ervoor zorgen dat hun buurt omgetoverd wordt tot een zorgzame buurt. Een buurt waar iedereen zich thuisvoelt, ongeacht leeftijd of zorgbehoefte.  Daarvoor krijgen ze ondersteuning van de Vlaamse overheid. Om meer te weten te komen over het doel van Zorgzame Buurten, ging de Vlaamse Ouderenraad in gesprek met drie projecten uit verschillende regio’s. We schotelden de initiatiefnemers elk drie snelle vragen voor, om inzicht te krijgen in hun ambities.

Koekelare, een West-Vlaamse gemeente, organiseert sinds 2017 kwetsbaarheidsmetingen. Met zo’n meting wil het Sociaal Huis de strijd aangaan tegen vereenzaming bij ouderen. Een initiatief waar de Vlaamse Ouderenraad graag meer over wil weten. Daarom gingen we in gesprek met Stijn Ramboer, schepen van senioren en voorzitter van het Bijzonder Comité voor de sociale dienst.

Vandaag heeft 30% van de lokale besturen (eerstelijns)psychologen in dienst waar inwoners met psychische problemen terechtkunnen. In 2016 was dat maar 8%. Dat is een van de cijfers uit de indicatorenbevraging voor Vlaamse steden en gemeenten van Gezond Leven. En niet enkel mentaal welbevinden komt aan bod, ook de thema’s voeding en beweging winnen steeds meer terrein bij lokale besturen. De Vlaamse Ouderenraad zet samen met Anke Deblock, projectmedewerker indicatorenbevraging bij Gezond Leven, de belangrijkste conclusies uit de bevraging op een rijtje.

De Ouderenweek vindt plaats van 15 tot 21 november. De Vlaamse Ouderenraad zet tijdens die week de campagne Kopzorgen Verdienen Zorg extra in de kijker. En ook in lokale gemeenten krijgt ze aandacht. Wij vonden vier lokale ouderenraden en besturen die de Kopzorgen-campagne oppikten, én het psychisch welzijn van ouderen een centrale plek geven tijdens de ouderenweek. Maak kennis met de gemeenten Kasterlee, Hoboken, Rotselaar en Hoeilaart!

Zowel vanuit de Vlaamse overheid als bij lokale besturen, het verenigingsleven en individuele burgers groeit er heel wat enthousiasme voor buurtgerichte zorg en zorgzame buurten. Zo lanceerde Minister Beke in juni 2021 nog een projectoproep voor 100 zorgzame buurten. Ook het Fonds Dr. Daniël De Coninck ondersteunde de afgelopen twee jaar 35 projecten. Het onderzoeksteam Agogische Wetenschappen van de VUB nam deze projecten onder de loep en ging na wat de ervaren meerwaarden en succesfactoren waren. Een zorgzame buurt ontstaat immers niet vanzelf.

Zo’n drie jaar geleden richtten de gemeente en het OCMW Gavere het initiatief Thuis in Gavere op. Het doel? Ouderen zolang mogelijk in hun eigen omgeving laten wonen en ervoor zorgen dat ze daarbij nog voldoende mogelijkheden tot sociaal contact hebben. Want hoewel er al heel wat diensten zijn die daarop inspelen, merkte de gemeente Gavere dat er veel noden onbeantwoord bleven.

In oktober 2020 lanceerde de Vlaamse Ouderenraad de campagne Kopzorgen Verdienen Zorg. Daarmee vragen we aandacht voor het psychisch welzijn van ouderen. Op latere leeftijd nemen ingrijpende kantelmomenten en verlieservaringen namelijk toe, maar daarover wordt vaak licht heen gegaan. Het is hoog tijd om psychische problemen bij ouderen bespreekbaar te maken. Na talloze gesprekken met ervaringsdeskundigen, praktijkorganisaties en experten werkt de Vlaamse Ouderenraad nu druk aan beleidsvoorstellen. Het doel? Tegen de Ouderenweek van 2021 een mooie bundeling aanbevelingen klaar hebben.

De impact van de coronacrisis op het dagelijks leven van ouderen is groot. Om hen een hart onder de riem te steken en hulp te bieden, schieten er in alle Vlaamse gemeenten warme initiatieven uit de grond. Ook lokale ouderenraden blijven niet stilzitten.

In Nazareth bleek er nood te zijn aan een laagdrempelige ontmoetingsplek voor ouderen. De lokale ouderenraad ondernam actie en zette zijn schouders onder het Pluscafé. Dankzij ondersteuning van de gemeente en de inzet van een aantal vrijwilligers kunnen ouderen hier elke week, op de marktdag, samen iets komen drinken.

Veel contact hebben de bewoners van een woonzorgcentrum meestal niet met hun buren. Niet zo in Dadizele, daar stellen buurtbewoners hun huis en tuin regelmatig open voor de bewoners van het woonzorgcentrum. Ze komen langs voor een aperitiefje en maken ondertussen kennis met de mensen uit hun buurt.

Wie dementie heeft, of mantelzorger is van een persoon met dementie, loopt het risico sociaal geïsoleerd te raken. In Zwevegem zetten de Zorgmoatjes van S-Plus zich in om hier verandering in te brengen.

In 2016 ontwikkelde Vormingplus Kempen het traject ’60-ers en 80-ers van hier’. Het is een initiatief waarbij ouderen van dezelfde en andere leeftijdsgroepen elkaar ontmoeten om te praten over de dingen des levens, moeilijke zaken maar ook positieve zaken. Komt het beeld dat wij hebben over ouder worden overeen met wat er in hun hoofd omgaat? Waar genieten zestigers en tachtigers van? Waarvan liggen ze ‘s nachts wakker? Kunnen de verschillende generaties leren van elkaar?

Met een mobiele koffiebar trekt lokaal dienstencentrum Forum de Brusselse openbare ruimte in. Ze ontmoeten de buurtbewoners en leren hun buurt beter kennen.

Kan technologische vernieuwing een oplossing bieden voor eenzaamheid bij ouderen? In Gent zochten ze het uit!

Het peter- en meterproject in Lommel zet in op het creëren van warme sociale netwerken. Geen eenvoudige opdracht, maar het succesvolle initiatief bewijst dat het kan!